بررسی اثر تغییر برخی شاخص های فرهنگی منتخب بر عملکرد اقتصادی استانهای ایران

فرهنگ مجموعه نگرشها، اعتقادات، آداب و رسوم، عرف ها، ارزشها و اعمالی را توصیف می کند که در هر گروهی مشترک یا مطرح است. بنابراین فرهنگ عمومی جامعه نقش تعیین کننده در معرفی کنش ها و واکنش ها، نگرشها و گرایش ها، منش ها و رفتارها و شخصیت عمومی جامعه دارد) تراسبی،1385).در این صورت ممکن است بگوییم که فرهنگ می تواند بر پی آمد های اقتصادی گروه در سه راه گسترده تاثیر گذارد. اول تاثیر فرهنگ بر کارایی اقتصادی یعنی از طریق ارزشهای مشترک درون گروه. دوم تاثیر فرهنگ بر انصاف که برای مثال این موضوع را در جامعه می توان در انصاف بین نسلی مشاهده کرد و سوم تاثیر فرهنگ بر اهداف اقتصادی و اجتماعی. بنابراین باید دریافت که آیا عوامل فرهنگی در تعیین عملکرد اقتصادی کشور های مختلف نقش داشته اند؟و نقش آنها چقدر بوده است؟ برای مثال علارغم اختلاف نظرهای شدید اقتصاد دانان در باره منابع رشد شدید کشورهایی چون ژاپن، کره و تایوان پس از جنگ جهانی دوم، علاوه بر نقش انکار ناپذیر عوامل اقتصادی می توان نقش بنیادی تر و فراگیرتری برای فرهنگ قائل شد که مطابق آن پاره ای از اصول فرهنگی معین که تا حد زیادی از آیین کنفوسیوس مشتق شده اند(همانند:اخلاق کاری، دغدغه رفاه، اعتقاد در خصوص نیاز به آموزش و...)به ایجاد شرایط مربوط به موفقیت اقتصادی کمک کرده اند. برای مثال در ژاپن عواملی چون مذهب، نگرش های خانوادگی و نظایر آن، جامعه و نهاد های شرکتی این کشور و نحوه عملکرد آنها را شکل داده است. پس می توان گفت: بنیان های فرهنگی جامعه ژاپن در همه جنبه های حیات اقتصادی این کشور نفوذ کرده است(تراسبی، 1385). بنابراین موضوع اصلی این تحقیق در این است که ارزش ها و نگرش های فرهنگی مردم ایران تا چه اندازه بر عملکرد اقتصادی تاثیر گذاشته است. رشد اقتصادی بر پایه مجموعه ای از فاکتورهای پیچیده می باشد و متغیرهای اقتصادی صرف، نقش مهمی را در آن بازی می کنند امّا تنها بازیگر موجود نمی باشند. عوامل نرم مانند ساختارهای اجتماعی و اطلاعاتی، قوانین و رفتارها همانند مشخصه های الگوهای فرهنگی مسلّط را نمی توان به راحتی تنها در « سایر عوامل » برای رشد اقتصادی خلاصه نمود. با این حال این سوال پیدا می شود که آیا عوامل فرهنگی بر عملکرد اقتصادی موثر است؟و اگر چنین است آیا می توان آنها را اندازه گیری کرد و با عوامل پایه ای اقتصاد مانند پس انداز و سرمایه گزاری مقایسه کرد(گرانتو و دیگران،1996)1. در این تحقیق سعی می شود تا با معرفی شاخص های فرهنگی و اندازه گیری آن در بین مراکز استان های کشور، تاثیر این شاخص ها را بر عملکرد اقتصادی استان ها(سهم استان ها از تولید داخلی)مورد مطالعه قرار گیرد و با سایر متغیر های مهم و تاثیرگذار اقتصادی مقایسه شود فرضیه تحقیق عبارت است از اینکه شاخص های منتخب فرهنگی اثر مثبت بر عملکرد اقتصادی استان های ایران دارند.روش تحقیق داه های تابلویی برای سال های 1387-1382 و برای تمامی استان های ایران